Η οικονομική κρίση βλάπτει την υγεία!

Άρθρο της Ελισσάβετ Πιτσούλη

Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τα μεγαλύτερα οικονομικά κέντρα ωστόσο δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστο το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Η ποιότητα ζωής και η οικονομική δυνατότητα της μέσης οικογένειας συμπιέζονται και υποβαθμίζονται. Δε θα ήταν υπερρεαλιστικό να τιτλοφορηθεί πως << η κρίση βλάπτει σοβαρά την υγεία >> , όπως υπάρχει στα πακέτα προϊόντων καπνού.

Όπως το κάπνισμα χειροτερεύει πραγματικά την παθολογική εικόνα ενός ατόμου και οδηγεί στη διαμόρφωση κακοηθών όγκων, έτσι και η οικονομική δυσμένεια επηρεάζουν την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή, τις οικονομικές του προοπτικές και εν τέλει την ίδια του την ψυχική και σωματική συγκρότηση. Μάλιστα στον παραπάνω παραλληλισμό υποκρύπτεται μια ειδοποιός διαφορά. Η τροχιά υποβάθμισης της κατάστασης της υγείας ενός αρρώστου πραγματώνεται σταδιακά όπως και η επέκταση των καρκινικών κυττάρων και μάλιστα με μια καλή φαρμακευτική αγωγή μπορεί να επιβραδυνθεί.

Αντίθετα, στην οικονομική κρίση, οι αρνητικοί στατιστικοί δείκτες και η πραγματική κοινωνική εικόνα που αντιπροσωπεύουν έχουν παγιωθεί σε όλες τις χώρες, έχουν αποκτήσει μια καθολικότητα. Ασφαλώς, σε αυτή την πραγματικότητα σημαντικό ρόλο παίζει η παγκοσμιοποιημένη οικονομία, η διεθνοποιημένη αγορά και οι διαμεσολαβητικές διαδικασίες που ενώνουν τους διάφορους κοινωνικούς σχηματισμούς. Οι παράγοντες αυτοί, ενώνουν εθνικές αγορές, εθνικές οικονομίες, εθνικές χρηματιστηριακές συνεδριάσεις, επενδύσεις, κεφάλαια, τομείς, πληροφορία σε ένα παγκοσμιοποιημένο δίκτυο. Συνεπώς ,οποιαδήποτε μεταβολή σε τοπικό επίπεδο, παρουσιάζει συνέπειες στο πολυδαίδαλο οικονομολογικό πλέγμα και μέσω αυτού σε άλλες τοπικές οικονομίες.

Γίνεται αντιληπτό, πως η προσωπική και συνολική ροπή προς το μέγιστο κέρδος, τα πλούτη, τη χλιδή, έχουν περιθωριοποιήσει την ίδια την αξία της ζωής και τις απολαύσεις της. Έχουν καταστήσει τον άνθρωπο ένα καταναλωτικό, παθητικό ον, έρμαιο της παγκοσμιοποιημένης διάστασης για τα πλούτη και το κέρδος. Η ανθρώπινη προσωπικότητα έχει αλλοτριωθεί και υποδαυλιστεί από την οικουμενικότητα της οικονομίας και της επικοινωνίας. Όλα συντελούν σε μια ανθρώπινη ύπαρξη που θα παράγει πλούτο, θα λαμβάνει τα στοιχειώδη για να επιζήσει, διαμορφώνοντας παράλληλα έναν ατέρμονο βρόγχο. Η περιοδικότητα και η επαναληπτικότητα αυτών των πρακτικών, καταδυναστεύει το πνεύμα του ανθρώπου, την αισθητική του καλλιέργεια και τη ψυχαγωγία του. Όλα τα ουσιώδη της ανθρώπινης ζωής εξαναγκάζονται να δορυφοροποιούνται γύρω από το χρήμα και στο τέλος να χάνουν την ύπαρξή τους λόγω αυτού. Η κατάσταση μοιάζει στην ιστορία της σκυλίτσας Λάικα[z1] ,η οποία πέθανε σε ένα κλωβό, ο οποίος εκτοξεύτηκε από τη Σοβιετική Διαστημική Υπηρεσία, προκειμένου να ληφθούν πληροφορίες για την κατάσταση της υγείας ενός έμβιου οργανισμού κατά την εκτόξευση ενός πυραύλου και μετά από αυτή. Το σκυλάκι αρχικά τέθηκε σε δορυφορική τροχιά και μετά πέθανε λόγω τεχνικών προβλημάτων. Η ζωή της ακολούθησε την ίδια πορεία με αυτή των ανθρώπινων συναισθημάτων, των ανθρώπινων αναγκών, των ανθρώπινων ιδεών σε σχέση με το χρήμα.

Το υπάρχον κοινωνικό και οικονομικό σύστημα έχει υποβαθμίσει την αξία της ανθρώπινης ζωής, την αξία της επαγγελματικής δραστηριοποίησης. Παράλληλα ωστόσο,και όπως διαπιστώνεται από την τωρινή οικονομική πραγματικότητα, το σύστημα κρίνεται και αδύναμο να αντεπεξέλθει στις οικονομικές απαιτήσεις της ευρύτερης κοινωνίας. Συνεπώς, έχει τεθεί σε μια πορεία παρακμής και υπέρβασής του.Οι σύγχρονες ανάγκες απαιτούν διαφοροποίηση των δεδομένων, διαφοροποίηση της κατάστασης και ανατροπή του κλίματος.

Οι προσπάθειες των πολιτικών ειδώλων των οικονομικών παραγόντων του συστήματος στοχεύουν στη διοχέτευση κεφαλαίων για την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά και την αύξηση της εμπιστοσύνης στις τράπεζες. Η προσπάθεια αυτή έφερε τα πρώτα θετικά πρόσημα στις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές και έθεσε τη βάση για μια ελπιδοφόρα εξέλιξη μέχρι τη διαμόρφωση νέων νομοθετικών κανόνων που θα αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια αγοραστική πραγματικότητα. Μια τέτοια εξέλιξη έδρασε προστατευτικά προκειμένου η κρίση να μην αποβεί σε απόλυτη καταστροφή. Σε περίπτωση που απαιτούνταν μεγαλύτερα κεφάλαια για την ενίσχυση επιχειρηματικών κέντρων από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο δημόσιος κορβανάς θα διέτρεχε άμεσο κίνδυνο για την μη αποπληρωμή των δοθέντων. Με αυτό τον τρόπο, η προσπάθεια για την ενίσχυση της αγοραστικής κίνησης και της επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, θα μετατρέπονταν σε πτώχευση των δημοσιονομικών δεδομένων των κρατών. Ανίκανα τραπεζικά στελέχη θα εκμεταλλεύονταν τον πακτωλό της δημόσιας επιχορήγησης, ενώ κοινωνικές ανάγκες θα παρέμεναν ανικανοποίητες. Παιδεία, υγεία, δημόσιες υπηρεσίες, μισθοί θα δέχονταν μεγάλο πλήγμα, με αποτέλεσμα τα έξοδα που προορίζονται για αυτά να μένουν στάσιμα ή να υποχωρούν. Με αυτόν τον τρόπο, η εισαγωγή τεραστίων ποσών στη σφαίρα της πραγματικής οικονομίας, αντί για βελτίωση των κοινωνικών δεδομένων, θα οδηγούσε σε πραγματική καταστροφή. Το κράτος θα έχανε το κοινωνικό του χαρακτήρα και θα οδηγούσε σε απόλυτη διάκριση των κοινωνικών ομάδων.

Από τα προαναφερθέντα, γίνεται αντιληπτό, πως το υπάρχον κοινωνικοπολιτικό σύστημα δεν έχει ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και ανάγκες. Η οικονομική πραγματικότητα του μεγαλύτερου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ζοφερή και πιεστική. Οι υπάρχοντες νομοθετικοί κανόνες έχουν διαμορφωθεί υπό το πρίσμα των αμοιβαίων συμφερόντων πολιτικών – οικονομικών κέντρων, αφήνοντας ανυπεράσπιστο τον πολίτη. Ο φιλελευθερισμός έχει λειτουργήσει επικουρικά μόνο για την αύξηση των εσόδων στα μεγάλα επιχειρηματικά κέντρα και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ ενισχύει την αδυναμία μικρομεσαίων επιχειρηματικών προσπαθειών και την αδυναμία της μέσης αστικής τάξης. Η μη λύση των σημαντικών οικονομικών ζητημάτων έχει ως αποτέλεσμα τη λαϊκή απαίτηση για την ύπαρξη ενός κράτους που θα προστατεύει τον πολίτη.

Ενός κράτους που θα νομοθετεί για την ανάπτυξη και την οικονομική πρόοδο χωρίς να χάνει το κοινωνικό του προφίλ. Το σύστημα από μόνο του έχει αυτορυθμισθεί προς αναδιαμόρφωση. Γενικεύονται οι υφιστάμενες κοινωνικές ζυμώσεις που απαιτούν την ύπαρξη κοινωνικής δικαιοσύνης, δίκαιης οικονομικής προόδου, πράσινης ανάπτυξης και ανεπτυγμένου βιοτικού επιπέδου. Οι συνιστώσες αποδεικνύουν την επανάληψη της ιστορικής πραγματικότητας για βίαιη αναδιαμόρφωση των κοινωνικών δεδομένων. Ωστόσο κάτι τέτοιο φαίνεται να έχει γερά θεμέλια για διαχρονικότητα και σταθερότητα.

[z1](όπως εύστοχα τόνιζει και ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου κος. Γ. Βέλτσος σε άρθρο του στα Νέα)