Η κατάρα των ομονύμων

Αρθρο του Χρήστου Μάρκου

Μέσα σε όλο αυτό το κυκεώνα αλλαγών που συντελούνται γύρω μας υπάρχει κάτι που δεν μπόρουμε να παραλήψουμε.Διότι μέσα σε όλη αυτή την θετικιστική θεώρηση που έχουμε για την ζωή, έχουμε την αίσθηση πως ζούμε απλά ό,τι ακούμε και βλέπουμε και πως όλα γίνονται σε κάποιον άλλο κόσμο χώρις να μας επηρεάζουν.Αποτελεί όμως απτή πραγματικότητα το γεγονός ότι η κρίση αυτή δεν ειναί όπως οι «άλλες» και καθώς αγγίζει την καθημερινότητα όλων μας δημιουργεί αξιοπερίεργα μείγματα.
Έχοντας μείνει τα τελευταία 20 χρόνια περίπου έρμαιο ενός άκρατου φιλελευθερισμού και ενός αδηφάγου υπαρκτού καπιταλισμού δεν μπορούμε λοιπόν να αποφύγουμε για άλλη μια φορά τα νέα διλήμματα που μας παρουσιάζονται.Γιατί είναι πια επιτακτική ανάγκη να εξετάσουμε καθολικά την κατάσταση τώρα πια υπο ένα καθεστώς άκρως πιεστικό.Η αλήθεια είναι πως το λεγόμενο «σύστημα» είναι αρκετά προφυλαγμένο από τους εξωτερικούς του εχθρούς όχι όμως και από τους εσωτερικούς.Δημιούργησε την αίσθηση της ασφάλειας και της μονιμότητας στηριγμένο πάνω σε μια σαθρότητα και μια ψευδαίσθηση.
Η προσπάθεια καθολικοποίησης καναντά να είναι η ίδια άκρως φασιστική.Αυτό βεβαίως γιατί δεν αφήνει την διαφοροποίηση και ακριβώς η έλλειψη αυτή ανοχής φέρνει την μονοπλευρικότητα φανερώνοντας μια γενική φοβία απέναντι σε ο,τιδήποτε διαφορετικό.Γιατί προφανώς είναι δύσκολο να πείσεις ένα κόσμο ότι δεν υπάρχει η ουδετερότητα του παρατηρητή.
Παρόλα αυτά όμως ίσως να είναι η μόνη που εξασφαλίζει την ανευθυνότητα που όλοι επιζητούν.Λίγο ως πολύ λοιπόν το «σύστημα» έμεινε αθωράκιστο απέναντι στους ίδιους τους λάτρεις του.Οι ίδιοι που το υποστήριξαν και πίστεψαν σε αυτό ως άλλοι «Ιούδες» το προδίδουν.
Από μόνο του το τελευταίο δεν μπορεί να μας αποδείξει πως η κρίση είναι διαφορετική από προηγούμενες και αύτό διότι η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση και συνεπαγωγικά και η ανθρώπινη κοινωνία είναι ίσως οι πιο απτές και εύκολες στην εύρεση, εφαρμογές της θεωρίας του χάους.
Πέρα όμως από τον καθαρά οικονομικό χαρακτήρα της κρίσης έχουμε και έναν άλλο πιο ενδιαφέρον.Είναι ακριβώς το αντίκτυπο της κρίσης εν μέρει αλλά κυρίως η μελέτη της.Καθώς αφού δεν πρόκειται να μας σκοτώσει θα μας κάνει πιο δυνατούς .Το ερώτημα που τίθεται είναι αν πιο δυνατό θα βγει το «σύστημα» ή οι «άνθρωποι».Πάντα όμως οφείλουμε να έχουμε στο μυαλό μας πως ο ίδιος ο άνθρωπος και τα δημιουργήματα του ένεχουν μέσα τους την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης.Την αδύναμια ή λάθος όπως την ονομάζουν κάποιοι ή συναίσθημα όπως την αποκαλούν κάποιοι άλλοι.
Η κρίση λοιπόν αυτή δεν είναι μόνο σε κοινωνικό επίπεδο αλλά και σε ατομικό.Καθώς ακριβώς η ζωή είναι ένα σύνολο επιλογών.Το μοναδικό που άλλαξε σήμερα είναι πως οι συνέπειες των επιλογών μετακυλίστηκαν.Από τον ανεπτυγμένο κόσμο στον υπανάπτυκτο από τους πλούσιους στους φτωχούς, από τους λίγους στους πολλούς.Όλη αυτή λοιπόν η επαγωγή έγινε τρομακτική συνήθεια, έγινε μια τροχοπέδη.
Η κρίση δεν είναι της οικονομίας, είναι δική μας.Είναι ευκαιρία να σκεφτούμε και ως σκεπτόμενοι να δράσουμε.Ο μεσσιανισμός και ο πανικός είναι οι πιο ευκολοι και συνάμα οι πι καταστροφικοί σύμβουλοι.Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για το τέλος του συστήματος, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι όμως είναι μια νέα αρχή όπου οι πράξεις και η δημιουργικότητα είναι πιο σημαντικές από τις θεωρίες και την εκμετάλλευση.
Ίσως δεν υπάρχει πιο κατάλληλη στιγμή, ο «καιρός» που λέγανε και οι αρχαίοι ημών, για να δούμε κάπως πιο ψυχολογικά μια αλλαγή που έχει συντελεστεί εδώ και αρκετό καιρό που όμως τα αποτελέσματά της είναι εμφανή τώρα «στα δύσκολα».Είναι αυτή η έλλειψη ήθους που μας χαρακτηρίζει όλους λίγο ως πολύ.Γιατί πια το καλό και το κακό δεν είναι θέμα απαγόρευσης αλλά θέμα επιλογής, δεν είναι θέμα άγνοιας, όπως μας διδάσκει ο Σωκράτης, αλλά θέμα συμφέροντος.Η αδυναμία στιλήτευσης του ίδιου του εαυτού μας , των παθών μας έχει γίνει σήμερα μια πραγματικά αξιοπερίεργη διαδικασία.Και για να φανούμε συνεπείς, σήμερα όλοι δημιουργούμε ένα alter ego, μια πλαστή ταυτότητα , που προβάλλουμε στους γύρω μας.Και το αξιοπερίεργο είναι πως ενώ πριν από μερικές δεκαετίες θα φαινόταν σαν ασθένεια σήμερα ειναί λατρεία, αναγκαίο κακό. «Μην τους τα δείχνεις όλα δεν θα στο συγχωρήσουν ποτέ.»είπε ο αείμνηστος Σ. Μουστάκας υποδυόμενος τον Τιτσίανο.Κάτι παραπάνω από βέβαιο πως όλοι τα έχουμε νιώσει αυτά.Μα η συνισταμένη παραμένει στο μηδέν ακριβώς λόγω μιας αέναης δύναμης που ακούει στο όνομα «συνήθεια».
Έχουμε χαθεί αυτό είναι βέβαιο.Δικαίωμα επιλογής έχουμε μόνο ως προς τον χρόνο της παραμονής στο σκότος.Η αρχή της αιτιότητας είναι πλέον άχρηστη εδώ , όταν νιώσουμε ώριμοι θα ξυπνήσουμε.